داروهای شل کننده عضلات چیست؟

داروهای شل کننده عضلات، داروهایی هستند که برای درمان اسپاسم عضلانی و گرفتگی عضلات مورد استفاده قرار می گیرند. این داروها را همچنین برای اسپاستیسیته عضلانی نیز تجویز می‌کنند. گاهی اوقات نیز از داروهای موضعی مانند ژل مینرال آیس می توان برای رفع اسپاسم عضلانی استفاده کرد. پیش از آن که بخواهیم این داروها را به شما معرفی کنیم ابتدا بهتر است مفهوم هر یک از این عباراتی که به عنوان بیماری عضله نام بردیم را بدانیم.

اسپاسم عضلانی چیست

اسپاسم عضلانی به انقباض غیر ارادی و خود به خودی عضله گفته می‌شود. این اتفاق معمولاً منجر به درد در محل عضله خواهد شد.

شرایط ودلایل ایجاد اسپاسم عضلانی

دلایل اسپاسم عضلانی متعدد است. برای مثال ممکن است شما در حین انجام کار سنگین یا فعالیت‌های ورزشی دچار گرفتگی عضلات شوید. یکی از شایع‌ترین گرفتگی عضلات مربوط به ناحیه سیاتیک است. این درد هنگامی ایجاد می‌شود که در اثر دیسک کمر یا تنگی کانال نخاعی فشاری به ریشه عصب سیاتیک وارد شود. تا زمانی که فشار بر روی عصب وجود داشته باشد، جریان های الکتریکی ممتد در داخل عصب ادامه پیدا خواهد کرد.
این جریان های الکتریکی مرتباً به عضله‌ای که آن عصب را دریافت می کند فرستاده شده و در نتیجه عضله دچار انقباض ناگهانی و غیر ارادی خواهد شد. این انقباض خود را به صورت سفت شدن عضله نشان می‌دهد. به این  حالت اسپاسم عضلانی می‌گویند.
پس به زبان ساده‌تر، اسپاسم‌ عضلانی یا گرفتگی‌ های عضلات، ناشی از انقباض‌‌های ناگهانی و غیر ارادی یک ماهیچه یا گروهی از ماهیچه‌‌ها خواهد بود.
اسپاسم‌های عضلانی معمولاً فشار کم بر روی عصب هستند. زمانی که این فشارها شدید شود، به فلج عصبی منجر خواهد شد. کشیدگی بیش از حد ماهیچه ها نیز می‌تواند منجر به اسپاسم شود. بیماری‌‌هایی نظیر فیبرومیالژیا که نوعی سندروم درد اسکلتیـ عضلانی مزمن است، گردن ‌درد و کمر درد اسپاسم های عضلانی را ایجاد خواهند کرد.

دلیل درد در اسپاسم عضلانی

اسپاسم عضله سبب می‌شود تا سلول‌ها نیاز به مصرف اکسیژن بیشتری داشته باشند. از همین رو، در داخل عضله اسید لاکتیک تولید می‌شود و باعث ایجاد درد خواهد شد. این درست مانند وقتی است که شما بر اثر ورزش دچار درد عضله می‌شوید. البته همه دردهای بعد از ورزش اسپاسم نیستند.

اسپاستیسیته عضلانی چیست؟

این دارو از طریق گشاد نمودن عروق کرونر قلب عمل می‌کند؛ به همین علّت آن را یک داروی ضد آنژین می‌نامند.

تفاوت اسپاسم عضلانی با اسپاستیسیته عضلانی

همانطور که گفتیم اسپاسم به صورت موقتی در عضله ایجاد می‌شود و در اثر فشار کم بر روی اعصاب عضله پدید می آید. این دردها معمولا با ماساژ، استفاده از آب گرم و در موارد شدیدتر با استفاده از داروهای شل کننده عضلات درمان می شوند. امّا اسپاستیسیته عضلانی دائمی بوده و بیمار به طور دائم باید دارو مصرف کند تا بتواند کمی به فعالیت روزمره خود باز گردد.

داروهای شل کننده عضلات

شل کننده‌های عضلات در دو گروه دسته بندی می شوند. این دو گروه ضد اسپاسمودیک و ضداسپاستیک نام دارند.

داروهای شل کننده عضلات ضد اسپاسمودیک  (SMR)

این نوع از شل کننده های عضلات برای درمان اسپاسم عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شل کننده‌های عضلات ضد اسپاسمودیک به‌ صورت مرکزی عمل می‌کنند. این داروها اغلب به همراه درمان‌ های فیزیکی و ستراحت به بیمار توصیه می‌شوند. اگر مصرف این داروها همراه با دو توصیه گفته شده باشد، به مرور موجب شل ‌شدن عضلات خواهند شد.

طبق گفته کارشناسان، این نوع از داروهای شل کننده عضلات، نوعی اثر آرام بخشی دارند. برخی دیگر معتقدند که این نوع از داروها جلوی ارسال پیام‌ های اعصاب درگیر به مغز را می‌ گیرند، از هیمن رو، درد کم کم برطرف خواهد شد.

داروهای شل‌ کننده عضلات ضد اسپاسمودیک باید تنها ۲ تا ۳ هفته مصرف شوند. تحقیقات کاملی در رابطه با این که مصرف طولانی مدت آنها چه عوارضی در پی دارد، در دست نیست.

برخی پزشکان برای درمان اسپاسم‌های عضلانی اقدام به تجویز داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی یا NSAID و یا استامینوفن می کنند. هنوز مشخص نشده است که کدام دسته از این داروها عملکرد بهتری از خود ارائه خواهند داد. امّا لازم است بدانید که داروهای ضد اسپاسمودیک عوارض جانبی بیشتری نسبت به داروهای غیراستروئیدی و استامینوفن دارند.

از جمله داروهای شل کننده عضلات ضد اسپاسمودیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاریسودرودول
• کاریسوپرودول
• کلروزوکسازون
• سیکلوبنزاپرین
• متاکسالون
• متوکاربامول
• اورفنادرین
• تیزانیدین

داروهای شل کننده عضلات ضد اسپاستیک

این نوع از داروهای شل کننده عضلات برای درمان اسپاستیسیته عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که آیا داروهای این دو گروه می‌توانند به جای هم مصرف شوند؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که برخی داروهای ضد اسپاسمودیک مانند تیزانیدین می‌توانند برای بیماری اسپاستیسیته عضلانی مورد استفاده قرار گیرند. امّا داروهای دسته ضد اسپاستیک برای درمان اسپاسم‌‌های عضلانی تجویز نمی‌شوند.

در ادامه این مقاله به شرح عملکرد هر یک از این دو گروه دارویی پرداختیم. با ما همراه باشید.

داروهای شل کننده عضلات ضد اسپاستیک را نباید برای درمان اسپاسم و گرفتگی ‌های عضلانی معمولی استفاده کرد. معروترین این داروها به شرح زیر گزارش شده اند.

باکلوفن

باکلوفن یا لی‌ یورسال یکی از داروهای رایج بیماری MS است. هنوز مکانیسم اثر این دارو مشخص نشده است. با این حال تصور عموم بر این است که داروی باکلوفن از ارسال علائم عصبی نخاع که موجب اسپاسم عضلانی می‌شوند جلوگیری به عمل می‌آورد. از عوارض جانبی این دارو می توان به خواب‌ آلودگی، سر گیجه، ضعف و خستگی اشاره کرد.

برخی افراد به اشتباه این دارو را به عنوان مسکن مصرف می‌کنند که می‌تواند بسیار خطر ساز باشد.

دانترولین

دانترولین یا دانتریوم زمانی تجویز می‌شود که بر اثر جراحت‌‌های نخاعی، سکته مغزی، فلج مغزی یا MS گرفتگی عضلانی ایجاد شده باشد. مکانیسم اثر این دارو به صورتی است که با اعمال تأثیر مستقیم روی عضله اسکلتی، اسپاسم عضلانی را درمان خواهد کرد. از عوارض جانبی این دارو می‌‌توان خواب ‌آلودگی، سرگیجه، سبکی سر و خستگی را نام برد.

دیازپام

دیازپام یا والیوم دارویی که برخی بیش از حد به استفاده از آن وابسته هستند. این در حالی است که مصرف آن بدون دستور پزشک منجر به خطرات جبران ناپذیری خواهد بود. دیازپام برای درمان اسپاسم ‌های عضلانی ناشی از التهاب، ضربه یا اسپاستیسیته عضلانی تجویز می شود.

این دارو با افزایش فعالیت نوعی انتقال‌دهنده عصبی منجر به جلوگیری از اسپاسم‌های عضلانی خواهد شد. دیازپام در دسته داروهای آرام‌ بخش نیز قرار می‌گیرد و از عوارض جانبی آن می‌توان به خواب ‌آلودگی، خستگی و ضعف در عضلات اشاره کرد.

مقاله بدنسازی