اهمیت سخت کوشی بیشتر است یا داشتن استعداد ؟

اهمیت سخت کوشی بیشتر است یا داشتن استعداد؟ آدم‌های موفق اغلب به شکل اَبَرانسانی به‌تصویر کشیده می‌شوند که با توانایی‌های خارق‌العاده به دنیا آمده‌اند و متفاوت‌تر از بقیه هستند. مثلاً بازیگرانی که جایزه‌های بزرگ می‌بَرَند یا کسانی که در دنیای کسب و کار به موفقیت می‌رسند با استعداد دانسته می‌شوند. اگر آن فرد، جوان هم باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که چنین برچسبی بخورد.

رسانه‌ها به نشان دادن سخت کوشی یا به اینکه آن آدم به اصطلاح با استعداد پیش از اینکه به نتیجه برسد، چقدر تلاش کرده است، علاقه‌ای ندارند. امروزه جامعه‌ی ما آدم‌ها را بر اساس دستآوردهایشان قضاوت می‌کند و فرض را بر این می‌گذارد که آنها حتماً استعدادهای مادرزادی دارند که به چنین جایگاهی رسیده‌اند. بیشتر ما به تلاشی که صرف یک رُمان پر فروش، یک شرکت سود ده یا یک اثر هنری چشم‌نواز شده است، توجهی نداریم؛ بلکه ترجیح می‌دهیم این‌گونه فرض کنیم، این استعداد است که به‌طور طبیعی نتایج خوبی به ارمغان می‌آورد.

عناوین مهم این مقاله

• حقیقت سخت کوشی چیست؟
• قدرت برچسب‌ها

حقیقت سخت کوشی چیست؟

اگر چه رسانه‌ها سعی دارند طور دیگری بقبولانند، امّا سخت کوشی واقعاً بر استعداد ارجحیت دارد. وقتی برای نخستین بار با شخص موفقی ملاقات می‌کنیم یا درباره‌اش می‌شنویم، با خودمان فکر می‌کنیم که او حتماً با آن استعداد شگفت‌انگیز به‌دنیا آمده است، امّا در واقعیت نمونه‌های بی‌شماری از آدم‌های معروف وجود دارند که در مسیر رسیدن به موفقیت، بر سخت کوشی اتکا کرده‌اند.

برای مثال:

مایکل جردن، بسکتبالیست افسانه‌ای، از تیم بسکتبال دبیرستانش کنار گذاشته شد، امّا بعدها به یکی از بزرگ‌ترین ورزشکاران همه‌ی دوران تبدیل شد.

یا روزنامه‌ای که والت دیزنی (پیش‌گام دنیای انیمیشن) را اخراج کرده بود، به وی گفته بودند ایده‌های خوب و تخیل کافی ندارد.

یک بار هم به اپرا وینفری گفته بودند که مناسب تلویزیون نیست؛ یا اصلا همین بابک بختیاری خودمان، نخستین شعبه‌ی آیس‌پک را زمانی افتتاح کرد که به‌گفته‌ی خودش، بیش از ۳۰۰ میلیون تومان بدهی داشته است!

این داستان‌ها نشان می‌دهند که هر فرد موفقی یک شبه به موفقیت و اعتبار نرسیده، بلکه سخت کوشی و پشتکارش بوده که بالاخره او را به نتایج دلخواهش رسانده است.

قدرت برچسب‌ها

وقتی به کسی گفته می‌شود که با استعداد است، چه اتفاقی می‌افتد؟

گاهی اوقات از خود راضی می‌شود و انگیزه‌اش برای بهتر شدن را از دست می‌دهد.

برای مثال:

نوجوانی که در دوره‌ی دبیرستان مدام به او می‌گویند چقدر باهوش است، ممکن است تصور کند که خیلی راحت وارد دانشگاه خواهد شد. چه بسا هرگز زحمت توسعه‌ی مهارت‌های لازم برای درس خواندن و یادگیری مطالب جدید را به خود ندهد، چون تصور می‌کند می‌تواند در همه‌ی درس‌ها و کلاس‌ها عملکرد فوق‌العاده‌ای داشته باشد. این دانش‌آموز حتی اگر موفق به گذراندن کنکور و ورود به دانشگاه هم بشود، ممکن است حسابی غافلگیر شود، و از آنجایی که زحمت یادگیری مهارت‌های درس خواندن را به خود نداده، با چالش بزرگی مواجه شود.

کسی هم که مستقیم با این گفته مواجه شده که هیچ استعدادی ندارد، ممکن است دلسرد شود و دیگر به دنبال آرزوهایش نرود.

مثلاً کسی که در دهه‌های چهارم یا پنجم زندگی‌اش به سراغ کلاس‌های هنری می‌رود و مدرس کلاس به او می‌گوید که اصلاً استعداد نقاشی ندارد، ممکن است افسرده شود؛ به ویژه اگر سال‌ها طول کشیده باشد تا اصلاً اعتماد به نفس لازم برای ثبت‌نام در آن کلاس را به‌دست بیاورد. این می‌شود که چه بسا به‌خاطر یک جمله‌ی معلم، دنیا نقاش ماهر را ازدست بدهد.

با استعداد خطاب کردن کسی ممکن است گستاخی هم محسوب شود. صفت با استعداد این معنی را به ذهن متبادر می‌کند که آن طرف تلاشی برای دست‌یابی به موفقیت نداشته است. بیان این عبارت از طرفی، از ارزش تلاش‌های او می‌کاهد و بی‌اطلاعی گوینده را از حقیقت پشت‌ پرده‌ی این رشد و توسعه‌ی فردی می‌رساند. اینکه کسی را بااستعداد خطاب کنید، خودتان را هم از مسیر رشد و پیشرفت خارج کرده‌اید و این اجازه را می‌دهید که تنبلی کنید، زیرا فلانی با استعداد است و شما نیستید؛ پس اصلاً چرا زحمت تلاش برای دست‌یابی به آن موفقیت را به خود بدهید؟!

خلاصه اینکه وقتی برچسب با استعداد را به کسی می‌زنید، لزوماً از او تعریف نکرده‌اید. اینکه کسی ذاتاً بهتر از دیگران دانسته شود، اصلاً عقیده‌ی سازنده‌ای نیست. اهمیت سخت کوشی همیشه از استعداد بیشتر است.

مقاله های بیشتر