من که چربی نمی‌خورم پس چرا دچار کبد چرب شدم ؟!
یکی از سوالات رایج بین اشخاصی که دچار کبد چرب شدن این هست که چرا و چگونه؟ بهتره اول ببینیم کبد چرب چی هست؟ من که چربی نمی‌خورم پس چرا دچار کبد چرب شدم ؟!
روش های آموزش در مربیگری
اردیبهشت ۱۰, ۱۳۹۹
۶ راه افزایش انگیزه ورزشکاران در بی حوصلگی
اردیبهشت ۱۰, ۱۳۹۹
کبد چرب چیست و چه اهمیتی دارد؟
روند پر شتاب، صنعتی شدنِ جوامع با کاهشِ چشمگیر فعالیت بدنی، تغییرات نامطلوب الگوی غذایی و در نتیجه شیوع روزافزونِ فربهی و فرزندانِ ناخلف آن از جمله دیابت، امراض قلبی-عروقی و بیماری کبد چرب ملازم بوده است. در انسان، کبد به طور عادی محل انباشت چربی (به شکل چربی ذخیره‌ای یا تری‌گلیسرید) نیست و از این رو ظرفیت آن برای تجمع این نوع چربی بسیار محدود است. هرگاه تولید چربی کبدی از ظرفیت صدور آن به جریان خون فراتر رود، ناگزیر به مقادیری در کبد رسوب می‌کند. اگر مقدار این رسوب آنچنان زیاد شود که موجبات آزار بافتی را فراهم آورد، آن را کبد چرب می‌نامند.
بیماری کبد چرب عمومن علامتی ندارد ولی شاید گاه سبب احساس خستگی زودرس یا درد در ناحیه سمت راست بالای شکم شود و از همین روست که غالباً نادیده گرفته می‌شود (متاسفانه گاه حتی پس از تشخیص و علم به وجود آن!) غافل از این که در صورت عدم درمان و پیشرفت بیماری ممکن است عوارض خطرناکی چون سیروز، واریس مری و بدخیمی کبدی را در پی داشته باشد.
انواع و علل ایجاد کبد چرب
بیماری کبد چرب به دو نوع اصلی کبد چرب غیرالکلی و کبد چرب الکلی تقسیم می‌شود. در هر دو حالت امکان دارد نشست چربی در کبد با یا بدون التهاب بافت کبدی باشد که البته این دومی خطرناک‌تر است.
کبد چرب غیر الکلی
کبد چرب غیرالکلی، برخلاف تصور خیلی‌ها، ضرورتاً ربطی به مقدار چربی رژیم غذایی ندارد و عموماً از مقدار کالریِ دریافتی متاثر می‌شود، کالریِ اضافه بر نیازی که دیگر فرق نمی‌کند منبع آن چربیِ غذایی بوده است یا آبمیوه طبیعی!
شایع‌ترین علل کبد چرب غیرالکلی عبارتند از: وزن زیاد و فربهی خاصه در ناحیۀ شکم، بالا بودن قند خون (پیش‌دیابت و دیابت) و بالا بودن غلظت چربی‌های خون به ویژه تری‌گلیسرید.
گاه عوامل دیگری نیز ممکن است موجبات این بیماری را فراهم آورند که از آن جمله است آبستنی، کاهش وزن سریع و برخی سموم و داروها نظیر متوترکسات (داروی شیمی‌درمانی)، تاموکسیفن (داروی پیشگیری و درمان سرطان پستان)، آمیودارون (داروی قلبی) و والپروئیک‌اسید (داروی ضدتشنج). شگفت آن که حدود بیست درصد از مبتلایان به کبد چرب، به ظاهر لاغرند. علّت چیست؟
در اکثر قریب به اتفاق مبتلایان به کبد چرب با وزن به ظاهر طبیعی، سابقۀ افزایش وزن نسبتاً چشمگیر وجود دارد. افرادی که در دوره نوجوانی و جوانی از کم‌وزنی آزرده‌خاطر بودند و به اصرار والدین یا خودشان از این مطب به آن مطب (و شوربختانه گاه به عطاری‌ها!) دربه‌در به دنبال «رژیمِ جادویی» یا «داروی سحرآمیزِ چاقی» می‌گشتند (بالاخره جوینده، یابنده‌ست!) یا افرادی که در زمان ازدواج بسیار لاغر بودند ولی لاجرم با تغییر سبک زندگی (افزایش تعداد دفعات میهمانی‌ها یا صرف غذا در رستوران، تلاش عروس خانم به خوش‌مزه‌تر کردن غذا با افزودن روغنِ بیشتر به آن و قدردانی آقا داماد از این تلاش با بیش‌خواری دستپخت همسر گرامی و بالاخره وداعِ گاه همیشگی با ورزش و فعالیت بدنی به بهانه تاهل) به اصطلاح «آبی زیرِ پوستشان» رفت، از جمله این موارد هستند. نیز، فاصله طولانی بین وعده‌های غذایی و سپس دریافت یک وعده پر حجم و غالباً پرکالری ممکن است در ایجاد کبد چرب، پر بی‌تاثیر نباشد.
نکته: هرگاه به افراد لاغر اندام، خطراتِ افزایش وزن به واسطۀ پُرخوریِ محض را گوشزد و بر انجام ورزش‌های قدرتی تاکید می‌کنم، بعضاً با دلخوری از نزد من می‌روند چه، ایشان در پی «رژیم غذایی معجزه‌آسا» یا «دارویِ شفابخشِ اسرارآمیزی» هستند، که دروغی بیش نیست .
کبد چرب الکلی
بیش از نود درصد می‌باره‌گان دچار کبد چرب و حدود بیست و پنج درصد از ایشان به شکل وخیم‌تری از این بیماری یعنی التهاب الکلی کبد (هپاتیت الکلی) مبتلا می‌شوند. مقدار مصرف روزانه الکل (شصت تا هشتاد گرم یا بیشتر در روز در مردان و بیست گرم یا بیشتر در زنان)، الگوی مصرف (می‌گساری بین وعده‌های غذایی احتمال ابتلا به کبد چرب را تا سه برابر افزایش می‌دهد)، جنس (زنان حسّاس‌ترند)، برخی عوامل ژنتیکی، ابتلای هم‌زمان به عفونت‌های ویروسی کبد (به ویژه هپاتیت C) و سرانجام کمبود برخی ریزمغذی‌ها (ویتامین‌های A، E و احتمالاً D) از جمله عوامل زمینه‌ساز ابتلا به کبدِ چربِ الکلی هستند. ناگفته پیداست ترکیبی از هر دو حالت (انباشت چربی در ناحیه شکم و می‌باره‌گی) ممکن است وقوع و پیشرفت بیماری را شتابی مضاعف بخشد. بیماری کبد چرب (غیرالکلی یا الکلی) در صورت پیشرفت به دلیل بی‌توجهی و عدم درمان ممکن است موجبات از کار افتادن بخش اعظم کبد را فراهم آورد به گونه‌ای که درمانِ آن مستلزم پیوند کبد باشد. امّا تا پیش از این مرحله، خوشبختانه کبد چرب کاملاً درمان‌پذیر است.
درمان کبد چرب
اولین قدم به سبک زندگی شما بستگی دارد. کافیست موارد زیر را چک کنید تا آرام آرام سبک زندگی شما سلامت محور شود.
وزن خود را کنترل کنید.
وزن نامتناسب منشا بسیاری از مشکلات جسمی است. در صورتی که وزن خود را از طریق تغذیه حساب شده کاهش دهید اولین اتفاق کاهش کلسترول و تیری گلیسیرید خواهد بود و این یعنی کمک به درمان کبد چرب.
فعالیت بدنی را شروع کنید
آغاز ورزش به منزله شارز متابولیسم شماست. متابولیسم افزایش یافته هم تاثیر مستقیم بر کاهش چربی‌های اضافه دارد.
از طب جایگزین استفاده کنید.
در این رویکرد با استفاده از اصلاحات رژیمی و کاربرد ویتامین ها سلامت کبد شما افزایش می یابد.
عادات نامناسب را حذف کنید.
نوشیدن مشروب، رفتن به مهمانی‌های متعدد، رستوران گردی و مواردی از این قبیل نبایدهایی هستند که رعایت آنها الزامی است.
