درد خیالی ( درد فانتوم )

یکی از مشکلات بیماران مبتلا به قطع عضو درد خیالی یا درد فانتوم است. بیمار در عضوی که قطع شده و وجود ندارد احساس درد می‌کند در این بخش از دلگرم به توضیح این نوع درد و انواع درمان آن می‌پردازیم.
درد خیالی (درد فانتوم) به درک حس دردناک در بخشی از بدن اشاره می‌شود که پس از برداشت جراحی یا آسیب به آن قسمت از بدن رخ می‌دهد و سابقه درد به این موارد بر می‌گردد. با اینکه به طور شایع بعد از قطع اندام رخ می‌دهد و شایع‌ترین علت آن می‌باشد ولی بعد از برداشت بخش‌های دیگر بدن توسط جراحی مثل سینه و رکتوم و آلت تناسلی و بیضه، چشم، دندان و زبان یا ضایعه سیستم اعصاب مرکزی و محیطی هم دیده می‌شود.
تشخیص افتراقی آن با درد قسنت باقیمانده عضو قطع شده است که درد در باقی مانده اندام متعاقب قطع اندام می‌باشد. حس دیگری بنام حس خیالی نیز داریم که حس کردن عضوی است که دیگر وجود خارجی ندارد این حس غیردردناک می‌باشد.

عناوین مهم این مقاله

• عوامل پیشرفت دهنده درد فانتوم
  
• درمان درد فانتوم
  
• آیینه درمانی

دلایل درد فانتوم

مکانیسم‌های محیطی، نخاعی، مرکزی و روحی روانی
با اینکه درد خیالی بطور عمومی در ظرف چند روز اول بعد از قطع عضو رخ می‌دهد ولی می‌تواند چندین ماه یا چند سال طول بکشد تا ظاهر شود.
شیوع آن بین ۴۰ تا ۸۰% گزارش شده است.
درد خیالی در قطع مادرزادی و نبودن زودرس یک اندام در کودکان کمتر رخ می‌دهد.
وقوع درد خیالی به این عوامل ارتباط ندارد:

• سن در بزرگسالان
• جنس
• سطح یا سمت قطع
• راست دست یا چپ دست بودن
• علت قطع عضو

در چندین مورد گزارش شده که شیوع و شدت درد ثابت باقی می ماند ولی دفعات و مدت حملات درد در طول زمان کاهش می یابد. در صدی از بیماران یک کاهش شدت درد را تجربه می کنند. درد خیالی به ناتوانی دائمی در بیش از ۴۰% افراد قطع عضو منجر می شود.درد خیالی که بیش از ۶ ماه طول بکشد مشکلات جدیدی برای درمان ایجاد می کند ثابت شده که درد خیالی ارتباط قابل توجهی با درد باقی مانده اندام دارد. همین طور با این موارد مرتبط است:

• فعالیت فیزیکی
• شدت و طول مدت درد قبل از قطع
• درد حاد پس از عمل جراحی
• قطع دو طرفه
• قطع اندام تحتانی

درمان درد فانتوم

تا کنون درمان قطعی برای درد اندام فانتوم یافت نشده است و روش‌های درمانی استفاده شده بهبود قابل توجهی از خود نشان نداده‌اند. روش‌های درمانی پزشکی شامل داروهای ضد افسردگی، تحریک طناب نخاعی، طب سوزنی، هیپنوتیزم، و بازخورد زیستی است. امّا شواهد قابل اعتمادی وجود ندارد که کدام نوع درمان مؤثرتر است.

آیینه درمانی درد خیالی

در ادامه به مقایسه شرایط دویدن بر روی زمین و دویدن بر روی تردمیل می‌پردازیم:

• سطح زمین به نسبت تردمیل سخت‌تر می‌باشد، در نتیجه فشار بیشتری به مفاصل وارد می‌کند. سطح نرم‌تر تردمیل فشار بر روی مفصل را تا حدی کاهش می‌دهد و این خود انتخاب خوبی برای افرادی است که در دوره‌ی بازتوانی و بازگشت به مرحله قدم زدن هستند.
• شرایط آب و هوا بعضاً مانع بزرگی است.
• شیب دویدن بر روی سطح زمین به راحتی قابل کنترل نمی‌باشد.
• برای انجام تمرینات تمپو محور بهترین گزینه تردمیل است و هیچ یک از عوامل طبیعی مربوط به آب و هوا مانع شما نمی‌شود. بر روی سطح زمین هم می‌توانید تمرینات تمپو محور انجام دهید امّا داشتن ساعت ضروری است.

مقاله های بیشتر