عدم کاهش وزن با وجود پرهیز غذایی
یکی از سوالات رایج دلایل عدم کاهش وزن با وجود پرهیز غذایی چه میتواند باشد؟ دلایل آن عبارتند از:
یکی از سوالات رایج دلایل عدم کاهش وزن با وجود پرهیز غذایی چه میتواند باشد؟ دلایل آن عبارتند از:
در پارهای از موارد، افرادی که در پی کاهش وزن هستند با وجود آن که یک وعده غذای خود را حذف میکنند (غالباً شام) یا از خوردن نان و برنج خودداری میکنند، عملاً وزن چندانی از دست نمیدهند بنابراین نتیجه میگیرند که بدن آنها به کاهش وزن، مقاوم شده است.
به خاطر داشته باشید آنچه موجب انباشت چربی در بدن میشود، کالری اضافی است پس اگر حذف یک وعده غذایی، با پرخوری در سایر وعدهها جبران شود، عملاً وزنی کم نخواهد شد. کالری موجود در یک تکه متوسط (تقریباً به اندازه یک قوطی کبریت) گوشت خورشتی (سفید یا قرمز) با چربی متوسط، اندکی از پنج قاشق برنج (بدون روغن) بیشتر است بنابراین حذف مثلاً یکی دو تکه نان یا هفت هشت قاشق برنج و در عوض خوردن یک سیخ کباب یا جوجه کباب یا سه تکه فیله مرغ عملاً کالری بیشتری را به بدن میرساند و طبعاً در این حال کاهش وزنی رخ نخواهد داد.
تعدادی از افرادی که با مشکل وزن بالا دست به گریبانند پس از بارها رژیم دادن به خود و دیگران سرانجام به این نتیجه میرسند که این کار، تخصصی است و نیاز به مشاوره با اهل فن دارد. امّا باز هم تعجیل در رسیدن به مقصود و یا وسوسه خوردن تنقلات و غذاهای پر کالری موجب میشود که سر خود، رژیم غذایی تجویز شده از سوی متخصص تغذیه را دستکاری کنند. مثلاً میان وعدههای خود را حذف میکنند یا از تعداد قاشقهای برنج ناهار خود میکاهند گاه به این دلیل که میخواهند تکهای کیک راجایگزین آن کنند یا … .
این عزیزان توجه نمیکنند که مشاور تغذیه بالاخره بر مبنای حساب و کتابی این رژیم را برای ایشان توصیه کرده، حساب و کتابی که به سلامت فرد در دراز مدت تمرکز دارد! در مثالهای بالا، حذف میان وعدهها و طولانی شدن زمان بین دو وعده اصلی، موجب کاهش سوخت و ساز (و نتیجتاً حفظ چربیهای بدن) و پرخوری در وعده بعدی میشود. افرادی که از تعداد قاشقهای برنج خود در وعده ناهار میکاهند تا زمان شام دچار گرسنگی مفرط و ریزه خواری میشوند مضاف بر این که کالری موجود در دو سه قاشق برنجی که از ناهار کاسته میشود (حدود ۴٠ کالری) با تکه کیکی که قرار است جایگزین آن شود (بسته به اندازه و ترکیب حدود ٢۵٠ تا ۴٠٠ کالری) به هیچ روی قیاس پذیر نیست.
نتیجه: رژیم غذایی تجویز شده را سر خود دستکاری نکنید و شکیبا باشید. مشاور تغذیه شما در طول زمان و در صورت لزوم برنامه غذایی شما را به نحوی که متضمن سلامت و کیفیت زندگی شما باشد، اصلاح خواهد کرد.
برخی از بیماریها ممکن است با افزایش وزن (چه بسا مقاوم به درمان) همراه باشند. گاه این بیماریها مادرزاد هستند. نمونه بارز چنین حالتی نشانگان داون (مونگولیسم) است. کودکان دچار نشانگان (سندروم) داون غالبن فربه هستند. جدای از دشواری در رعایت رژیم غذایی در این کودکان به دلیل مشکلات عصبی-روانی، کاهش وزن در این افراد بسیار سختتر از افراد عادی است در این حال شاید بهترین و مناسب ترین رویکرد، پیشگیری از افزایش وزن بیشتر در وهله نخست و سپس اصلاح شیوه تغذیه در حد بضاعت روانی فرد مبتلا و توان مراقبین او باشد.
امّا گاه این بیماریها اکتسابی هستند. معروف ترین این حالات، کم کاری تیروئید است. در این خصوص توجه به چند نکته ضروری است:
١) گفته میشود که کم کاری تیروئید ممکن است موجب ١٠ درصد افزایش وزن شود که تازه بخش زیادی از افزایش وزن هم مربوط به احتباس آب است و نه توده چربی.
٢) گاه رابطه وزن و کم کاری تیروئید بر عکس است یعنی فربهی و تجمع چربی در اطراف غده تیروئید ممکن است موجب کم کاری آن شود. در این حال با کاهش وزن چه بسا کارکرد تیروئید طبیعی شود و دیگر نیازی به مصرف دارو نباشد.
٣) فردی که کم کاری تیروئید دارد و تحت درمان داروی هورمونی (لووتیروکسین) است از نظر سوخت و ساز (متابولیسم) مانند فردی است که کارکرد تیروئید او طبیعی است و به خوبی میتواند با رعایت یک رژیم غذایی مناسب، از چربیهای اضافی خود بکاهد.
و سرانجام در درصد قلیلی از افراد ممکن است پرهیز غذایی حتی بر مبنای رژیم غذایی تجویز شده توسط متخصص تغذیه با کاهش وزن قابل انتظار همراه نباشد. افرادی که دورههای متعدد کاهش و افزایش وزن را تجربه کردهاند، افرادی که از دوره نوجوانی اندوخته توده ماهیچهای بسیار اندکی دارند، افرادی که تحت درمان با برخی داروها به ویژه کورتونها هستند و نیز افرادی که به طور مادرزاد میزان سوخت و ساز پایینی دارند ممکن است چنین وضعیتی داشته باشند. این بدان معنی نیست که امکان کاستن از چربیهای اضافی برای این افراد ابداً وجود ندارد بلکه بدین معنی است که پیمودن مسیری که به طور عادی شاید مثلاً شش ماه طول بکشد برای این افراد ممکن است یک سال به طول انجامد، پس به شکیبایی بیشتری نیازمندند.
در اینجا روی سخنم با والدین خاصه مادران گرامی ست. اگر میخواهید لطفی ماندگار به فرزندانتان (به ویژه دخترانتان) بکنید، آنها را از همان کودکی به انجام یک ورزش منظم (هر آنچه ذوقش را دارند) خو دهید. تردید نداشته باشید که افزایش بضاعت توده ماهیچهای در دوران نوجوانی تاثیر به سزایی بر سلامت ایشان در سرتاسر عمر خواهد داشت.